Maszyny w filozofii (V): Deleuze i Guattari – od dyscypliny do kontroli

Centralnym zadaniem L’anti-Oedipe było więc wypracowanie nie tylko koncepcji pragnienia odpowiadającej stanowi rzeczy w XX wieku, ale także bazy dla technik oporu wobec tego stanu. Można odnieść błędne wrażenie, że książka redukuje problem techniczny do seksualności, zaś środkiem oporu ostatecznie byłaby powszechna prostytucja. Już w Rękopisach filozoficzno-ekonomicznych Marks, pisząc o komunizmie, przestrzegał przed takim ujęciem […]

L’anti-Œdipe i filozofia pragnienia

Paweł Dybel opowiedział kiedyś taką anegdotę. „Skąd się wziął egzystencjalizm Sartre`a? Otóż żona Husserla, Malwina, miała kochanka w cygańskiej orkiestrze. I spotykali się w takiej kawiarni cygańskiej, w której przez jakiś czas wyznawali sobie uczucia. No, a kiedy to się już wypaliło, to z nudów Malwina zaczynała opowiadać temu kochankowi, co mąż opowiada na temat […]

Maszyny w filozofii (IV): Deleuze i Guattari – od pragnienia do psychoanalizy

O ile teoria rozszerzonego umysłu zatrzymuje się jakby w pół drogi przez horyzontem konsekwencji współczesnych przemian, to analizy francuskiego tandemu filozofów, Deleuze`a i Guattariego, przekraczają granice zdrowego rozsądku i wrzucają czytelników w środek dokładnie tego, czego u Clarka i Chalmersa może brakować.

Maszyny w filozofii (III): Clark i Chalmers – od umysłu do cyberpunka

W 1998 roku Andy Clark i David Chalmers opublikowali artykuł Umysł rozszerzony, w którym przedstawili teorię, zgodnie z którą procesy poznawcze nie ograniczają się do procesów zachodzących w umyśle i ciele, ale mogą być rozszerzane przez zewnętrzne narzędzia, pełniące funkcję przedłużeń umysłu, jego rozszerzeń, przy czym te narzędzia także możemy nazywać umysłem. Podstawowy przykład podawany […]

Maszyny w filozofii (II): Heidegger – od leśnej chaty do bomby atomowej

„To wyobcowanie nie może jednak oznaczać, że jestestwo zostaje faktycznie oderwane od samego siebie; przeciwnie, wyobcowanie owo wpędza jestestwo w pewien sposób bycia” – pisał Heidegger w Byciu i czasie. Chciał wyrazić w ten sposób to proste przekonanie, że wszystko, co człowieka spotyka w jego egzystencji, do tej egzystencji należy – nawet wtedy, gdy wydaje […]

Maszyny w filozofii (I): Marks – od pracy do fabryki

W rozdziale „Maszyna i wielki przemysł” pierwszego tomu Kapitału Marks omawia naturę i rolę maszyn fabrycznych, które od czasu rewolucji przemysłowej pod koniec XVIII wieku zaczęły zmieniać charakter pracy w ówczesnych krajach rozwiniętych.