Obecność Techniki – warsztaty, debaty, wystawy
Już w przyszłą sobotę rozpoczyna się współorganizowana przez Machinę Myśli multidyscyplinarna konferencja naukowa „Myślenie dziś: Obecność techniki”. Pragniemy, aby to wydarzenie miało charakter nie tylko naukowy, ale zarazem popularyzatorski, aby włączało do dyskusji także nowatorów, amatorów i nie-specjalistów. Udostępniliśmy Wam już opis konferencji oraz jej program. Tym razem chcielibyśmy podzielić się z Wami naszą wizją całości, pewną ideą, która przyświecała nam, gdy układaliśmy – wspólnie z Mateuszem Falkowskim z Fundacji na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi – plan kolejnych dni.
Jednym z najczęstszych problemów, z którym borykają się na konferencjach zarówno prelegenci, jak i słuchacze, jest niewielka ilość czasu poświęcona na każde wystąpienie. Standardowe 20 minut rzadko wystarczy, by choćby w zarysie przedstawić swój pomysł, nie wspominając już o poddaniu go pod dyskusję. Stąd aż 60 minut dla każdego uczestnika i każdej uczestniczki. Ale czas ten przeznaczony jest nie tylko na referat. To również czas na Wasze pytania, wątpliwości i sugestie; czas, w którym prelegenci będą mogli między sobą podyskutować, skonfrontować swoje perspektywy i wymienić pomysły.
W naszym programie znalazły się również trzy „warsztaty”. Tym mianem określiliśmy spotkania popularyzatorskie i nastawione na jak największą interakcję ze wszystkimi uczestnikami. Będą one obejmowały dyskusje, „burze mózgów” i pracę z tekstem. Poniżej zamieszczamy krótkie ich opisy.
Aleksander Dzbyński, Pan Wiórecki i Świat-Maszyna. Technologiczne fantazje dawniej i dziś
Metafory, jak dowodzą George Lakoff i Mark Johnson w słynnej książce, będąc „fundamentalnymi mechanizmami umysłu”, kreują rzeczywistość społeczną, a nawet mogą być czymś w rodzaju drogowskazu dla naszych przyszłych działań. Jeżeli ktoś zwraca mi uwagę, że „tracę czas” powinno mnie to zmobilizować do działania, ponieważ czas w kulturze zachodniej stał się czymś wyjątkowo cennym. Czyż nie jest tak, że „czas to pieniądz”? Jest to więc sprzężenie zwrotne. Jeżeli nasze działania będą zgodne z metaforami, których używamy, ich siła będzie rosła a my będziemy doświadczać pełni i satysfakcji z życia w zgodzie z tym, co mówimy i jak postrzegamy świat.
Metafory nie powstają jednak z pustki. Są również sposobem dopasowania się języka do zmieniającej się rzeczywistości, a nie na odwrót, co mogłaby sugerować teza Lakoffa i Johnsona. Dzisiejsze metafory potrafią wyrazić wiele praw rządzących rzeczywistością. Nie są wyłącznie naszymi subiektywnymi projekcjami, co pozwala nam ponownie wrócić do pytania o sposoby korespondencji pomiędzy naszym językiem a światem na zewnątrz. Jak jest naprawdę, nie dowiemy się prawdopodobnie nigdy, ale mimo wszystko warto sobie stawiać to pytanie, ponieważ jest to znakomity punkt wyjścia – jak sądzę – do ciekawej dyskusji.
Filozof Richard Rorty proponuje również, by historię ludzkości, a raczej historię myśli ludzkiej, postrzegać jako historię ewolucji słownika lub wręcz historię metafory. Przede wszystkim trzeba sobie w tym miejscu postawić podchwytliwe pytanie: czy rzeczywiście świat nie sugeruje jakiegoś języka i słownika? Czy nie można wskazać pewnych źródeł ich rozwoju? Skąd wziął się nasz dzisiejszy słownik, w którym „instrumenty” i „mechanizmy” odgrywają tak ważną rolę? Czy komputer może być modelem świata? I w końcu dlaczego pojęcie „maszyny” wywołuje dreszcz emocji?
Moim zamiarem jest pokazanie, że już na najwcześniejszych etapach rozwoju technologicznego istniały bodźce do adekwatnej kreacji metafor i słowników, powołujących do istnienia nowe zjawiska społeczne, umysłowe oraz nowe sposoby postrzegania rzeczywistości. Istnieją wskazówki na to, że dzięki rozwojowi technologii potrafimy liczyć i filozofować. Są to dwie fundamentalne umiejętności, które pozwoliły ludziom zbudować cywilizację, co jest wystarczającym powodem do zastanawiania się nad związkami człowieka i społeczeństwa z technicznymi aspektami jego aktywności.
Natalia Juchniewicz, Technologia jako umysł rozszerzony
Celem warsztatów będzie przyjrzenie się wycinkom tekstów czołowych przedstawicieli filozofii techniki (Marksa, McLuhana, Marleu-Ponty`ego, Castellsa, Clarka i Chalmersa, Ihdego, Vareli) pod kątem tezy o technice jako przedłużeniu ludzkiego mózgu, ciała, umysłu. Warsztaty wsparte zostaną informacjami z zakresu badań kognitywistycznych nad znaczeniem technologii dla pamięci. Po dokonaniu analizy tekstów i podsumowaniu kluczowych argumentów dla koncepcji umysłu rozszerzonego przedyskutowane zostanie, czym jest pamięć w dobie rozwiniętej technologii, jakie znaczenie ma technologia dla definicji umysłu, jakie są granice między naturalnością i sztucznością, czy człowiek może być cyborgiem. W miarę możliwości warsztaty uzupełnione zostaną projekcją filmów o najnowszych technologiach pamięci (youtube).
Cezary Rudnicki, Motywacje rozwoju technicznego
Mimo krytycznych głosów podnoszonych przez niektórych myślicieli (m.in. Heideggera, braci Jünger, czy filozofów ze Szkoły Frankfurckiej) wydaje się, że postępujący rozwój techniki i jej obecność w coraz to nowych obszarach rzeczywistości są czymś nieuniknionym. Nowe wynalazki powstają nieustannie, nie tylko w politechnicznych zespołach badawczych czy należących do wielkich korporacji laboratoriach, ale również w przydomowych warsztatach inżynierów-amatorów. Pragnienie konstrukcyjno-odkrywcze wydaje się jednym z najbardziej pierwotnych pragnień człowieka. Owo pragnienie jest jednak każdorazowo napędzane przez innego rodzaju motywacje. Celem warsztatów będzie wydobycie owych motywacji w oparciu o burzę mózgów z udziałem wszystkich uczestników oraz wspólną analizę tekstów, których autorami są technicy-praktycy i popularyzatorzy rozwoju technicznego. Następnie owe motywy zostaną poddane pod dyskusję. Jej celem będzie nie tyle ocena ich racjonalności i zgodności z wartościami moralnymi, ile raczej próba zrozumienia, jakie wyobrażenie o indywidualnej egzystencji i formie życia społecznego kryje się za nimi.
Zapraszamy was nie tylko do udziału w warsztatach, ale również w trzech, wieczornych debatach, które będą zamykały każdy z konferencyjnych dni. Chociaż na każdej z nich pojawi się kilku specjalnych gości, chcemy, żebyście czuli się równie uprawnieni do zabierania głosu. Zarówno debaty, jak i cała konferencja mają być przede wszystkim przestrzenią wymiany myśli, przestrzenią myślenia dziś.
Dodatkową atrakcją naszej konferencji będzie wystawa prac dwóch polskich artystów – Grzegorza Sztwiertni i Marka Sobczyka. Obaj opowiedzą o swoich projektach oraz o relacji pomiędzy sztuką i techniką.
Aktualne informacje o konferencji oraz jej program można znaleźć pod tym adresem:
https://www.facebook.com/events/1450661611893285/
Serdecznie zapraszamy!
Redakcja
PATRONI MEDIALNI:
