Humanistyka planetarna / między dekolonialnością i postkolonialnością

Bez względu na to, jak postrzega się trudności stojące przed polityką zmian klimatycznych, ich podstawowym źródłem zdaje się kwestia „różnicy antropologicznej”. Zarówno problem „sprawiedliwości klimatycznej”, jak i historycznej odpowiedzialności za emisję gazów cieplarnianych świadczą przecież w ostatecznym rozrachunku o nierównościach i relacjach władzy nie tylko między zasobnymi i ubogimi narodami, lecz także między bogatymi i biednymi w obrębie każdego z nich. Do „przesilenia klimatycznego” przyczynia się między innymi to, że ludzkość, która nie jest jednością, nie potrafi też jako jedność reagować  na planowane budżety węglowe i skoordynowane działania  Międzyrządowego Zespołu do spraw Zmian Klimatu (IPCC), traktującego planetę jako jedność. Co zatem myśleć o różnicach między ludźmi, kiedy planeta, którą klimatolodzy postrzegają jako „jedność”, stała się „jednością i wielością” w ramach polityki klimatycznej?

1 (życie) ÷ 0 (czarność) = ∞ − ∞ lub ∞ / ∞: O materii wykraczającej poza Równanie Wartości

Poniżej przedstawiamy tłumaczenie artykułu „1 (life) ÷ 0 (blackness) = ∞ − ∞ or ∞ / ∞: On Matter Beyond the Equation of Value” autorstwa Denise Ferreiry da Silvy, który pierwotnie ukazał się w czasopiśmie e-Flux nr. 79, 02/2017 (https://www.e-flux.com/journal/79/94686/1-life-0-blackness-or-on-matter-beyond-the-equation-of-value/). Dziękujemy autorce i redakcji pisma e-Flux za zgodę na przekład i publikację. Tekst nie może być przedrukowywany bez zgody autorki oraz redakcji obu czasopism.

Granice Europy. Odpowiedź Konradowi Wyszkowskiemu

Dwadzieścia godzin po ukazaniu się tekstu Jaya L. Garfielda i Bryana W. Van Nordena pt. „Jeśli filozofia nie stanie się różnorodna, nazwijmy ją po imieniu”, gdy serwis internetowy New York Times zablokował możliwość dodawania nowych komentarzy, było ich już siedemset dziewięćdziesiąt pięć. Żaden inny tekst w serii The Stone nie wywołał większych kontrowersji. Większość polemicznych wypowiedzi miała następujący wydźwięk: nie należy nauczać myśli nieeuropejskiej na wydziałach filozofii, bo nie jest ona prawdziwą filozofią. Dlatego cieszę się, że Konrad Wyszkowski w swoim tekście „Aby zuniwersalizować filozofię trzeba otworzyć ją na myśl polską” przyjmuje odmienną strategię krytyki – głosi, że postulat uniwersalizacji filozofii jest słuszny, ale powinien być realizowany konsekwentnie, a więc dotyczyć również (albo nawet: w pierwszej kolejności) myśli polskiej. Strategię tę chciałbym wesprzeć kilkoma krytycznymi uwagami.

Jeśli filozofia nie stanie się różnorodna, nazwijmy ją po imieniu

Choć krótki tekst Jaya L. Garfielda i Bryana W. Van Nordena nie ukazał się w żadnym z recenzowanych czasopism naukowych, lecz w New York Times, nie powinno się odmawiać mu filozoficznej wartości. Mający charakter manifestu artykuł dotyczy zagadnień instytucjonalno–organizacyjnych – postuluje rozszerzenie nauczanego na wydziałach filozofii kanonu o myśl nieeuropejską. „If Philosophy Won’t Diversify…” odbiło się w Stanach Zjednoczonych szerszym echem, niż przewidzieli to autorzy tekstu.

Kobiety, rasa, klasa (fragment)

Angela Y. Davis, ikona ruchu na rzecz wyzwolenia Afroamerykanów i praw kobiet, członkini Czarnych Panter i akademiczka, opisuje relacje, jakie w XIX i XX wieku zachodziły między abolicjonizmem i feminizmem. Przyglądając się postawom najważniejszych osób tworzących te ruchy i analizując historię emancypacji Afroamerykanek i Afroamerykanów, pokazuje decydującą rolę, jaką odgrywał w niej splot czynników rasowych, klasowych i związanych z płcią. Pisze między innymi o tym, jak nierówności między białymi i czarnymi kobietami wpływały na kwestie praw reprodukcyjnych czy pracy opiekuńczej. Równocześnie dowodzi, że ilekroć grupy angażujące się w walkę działały solidarnie i wspólnie przeciwstawiały systemowi globalnego kapitalizmu, osiągały zamierzone cele. (opis ze strony wydawnictwa)