Czasy nowości i nowe myślenie

Materialne dzieje nowoczesności składają się z niezaprzeczalnych faktów, miejsc i aktorów, zdarzeń i procesów. Jak już jednak pokazałem, samo pojęcie nowoczesności ma swoje dzieje. Do tych dziejów zwykle dołącza się skorelowaną z nimi myśl; myśl, o której myśli się jako o nowoczesnej, niosącej nowość lub wynikłej z kontekstu wielu różnych nowości – czy to językowych i komunikacyjnych, czy to gospodarczych, politycznych i tak dalej. Właśnie myślenie będzie mnie tutaj interesowało, jego historia, która jest zawsze już myśleniem historii.

Wichrzyciele

Ten krótki artykuł pierwotnie ukazał się pod tytułem „Les Geneurs” 7 kwietnia 1978 w czasopiśmie „Le Monde” jako komentarz do szeroko zakrojonej Operacji Litani podjętej przez izraelski rząd Menachema Begina w południowym Libanie w marcu tegoż roku. W odwecie za nalot palestyńskich komandosów, w którym zginęło kilkadziesiąt osób, Izrael przeprowadził największą (w owym czasie) operację militarną na terytorium Libanu. Pomimo swojej skali i tysięcy ofiar po stronie palestyńskiej, Izraelowi nie udało się zlikwidować baz palestyńskich bojowników, a front pozostał otwarty.

Od analityki władzy do studiów nad technikami siebie albo jak Foucault nie został liberałem

Większości osób, które choćby pobieżnie orientują się w twórczości Michela Foucaulta, znany jest fakt rzekomego „zwrotu”, jakiego dokonał on nagle pod koniec życia. Po długim okresie genealogicznych badań nad nowoczesnymi typami relacji władzy, zwieńczonych publikacjami słynnego „Nadzorować i karać” oraz „Woli wiedzy”, filozof „milknie” na osiem lat, by w roku 1984, roku swojej śmierci, wydać dwa tomy studiów nad etyką starożytną: Użytek z przyjemności oraz Troskę o siebie. Tę nieoczekiwaną reorientację próbowano wyjaśnić na różne sposoby.

„Jestem pirotechnikiem” – Wywiad z Michelem Foucaultem

Wywiad pochodzi z tomu „’Nie dla kompromisów!’ Krytyka, estetyka, solidarność” w wyborze i tłumaczeniu Kajetana Marii Jaksendera i pod redakcją Jakuba Tercza. Zbiór został opublikowany w ubiegłym roku nakładem wydawnictwa Eperons-Ostrogi.

Narodziny kliniki z ducha fotografii (II)

Zapraszamy do lektury drugiej części tekstu Jakuba Goreckiego, poświęconego pierwszej książce francuskiego teoretyka obrazu G. Didi-Hubermana. Artykuł opowiada o historii szpitala Salpêtrière, psychiatrze Jean-Martinie Charcocie, oraz roli jaką odegrała fotografia w procesie psychiatrycznego badania histerii.

Narodziny kliniki z ducha fotografii (I)

Zapraszamy do lektury tekstu Jakuba Goreckiego, poświęconego pierwszej książce francuskiego teoretyka obrazu G. Didi-Hubermana. Artykuł opowiada o historii szpitala Salpêtrière, psychiatrze Jean-Martinie Charcocie, oraz roli jaką odegrała fotografia w procesie psychiatrycznego badania histerii.

Filozofia biopolityki

Biopolityka wymaga zatem krytyki. Krytycznej analizy domaga się zarówno sposób, w jaki pojęcia życia i polityki zyskują znaczenie przez wzajemne odnoszenie się do siebie (od np. rasistowskich i eugenicznych segregacji ludzi przez ich biologiczne lub mentalne cechy przez traktowanie sieci logistycznych w kategoriach układów krążenia po prawno-teoretyczne wiązanie instytucji z danymi grupami przez wzgląd na ich urodzenie), jak i historia samego pojęcia biopolityki i tego, jak różne formy naturalizacji polityki lub upolityczniania życia stanowiły reakcje na głębokie kryzysy społeczne i polityczne XX wieku. Tego rodzaju krytyczna konfrontacja z dziedzictwem biopolityki wydaje się szczególnie istotna wobec głębokiego kryzysu, w którym ludzkość znalazła się wraz z wybuchem globalnej pandemii COVID-19. Kryzysu, który jednocześnie domagał się analizy w kategoriach biopolitycznych, jak i który też ukazał słabość i niewystarczalność teoretycznego języka posługującego się biopolityczną terminologią. Być może to właśnie globalna pandemia COVID-19 zamknęła wiek XX jako wiek biopolityki.