„Kiedyś nadejdzie, być może, wiek deleuzjański…” – konferencja
„Kiedyś nadejdzie, być może, wiek deleuzjański…”
Literatura, materializm historyczny, noologia i ontologia w myśli Gilles’a Deleuze’a
Warszawa, 2-4 czerwca 2017 roku
Począwszy od swoich najwcześniejszych prac Gilles Deleuze nalegał, by nie ujmować myśli jako obrazów. Myślenie nie jest zdjęciem, które robimy rzeczywistości, jakiegoś rodzaju kopią, odbitką czy reprodukcją odwzorowującą jeden zbiór w drugim. Nie naśladuje struktur lub procesów, a raczej przecina je w poprzek i samo jest przez nie przecinane. Zgodnie z deleuzjańską kartografią – która rozwija się w Polsce już od jakiegoś czasu – myślenie tworzy raczej pojmowaną strategicznie mapę niż rozumianą obrazowo kalkę. Słowem, liczy się to, jak mapa jest zrobiona i w jakich punktach łączy się z rzeczywistością.
Pragniemy zaprosić do dyskusji kartografów i kartografki z różnych pól, by wspólnie zastanowić się nie tylko nad sposobami odczytań Deleuzjańskich map, lecz także nad tymi, które kreślimy sami oraz nad ścieżkami, które są w nich wytyczane.
Szczególny nacisk pragniemy położyć na trzy spośród owych ścieżek. Pierwsza prowadzi w stronę literatury. Liczne swoje publikacje Deleuze poświęcił Joyce’owi, Melville’owi, Proustowi czy Sacherowi-Masochowi; ponadto – w swoich większych pracach – nawiązywał do twórczości Gombrowicza, Andrzejewskiego, Woolf czy Artauda. Pod wpływem Guattariego sięgnął po teksty Kafki, a wreszcie tych autorów, którzy znajdują się poza kanonem. To te ostatnie wyprawy – jak choćby w gąszcz tekstów Howarda Phillipsa Lovecrafta, amerykańskiego pisarza weird fiction, utorowały dzisiejszym badaczom i badaczkom drogę do analizy prozy gatunkowej, ale również postmodernistycznej oraz eksperymentalnej. Pragniemy jednak przyjrzeć się nie tyle owemu szeregowi nazwisk i powiązanych z nimi tekstów, ale przede wszystkim sposobom, w jakie Deleuzjańska teoria literatury umożliwia wyjście poza dogmat reprezentacjonizmu oraz prymat psychoanalitycznej i hermeneutycznej analizy utworów literackich.
Ścieżka druga przebiega przez terytorium materializmu historycznego. W wywiadzie udzielonym w 1990 roku Antonio Negriemu Deleuze deklaruje: „Sądzę, że obaj z Féliksem Guattarim pozostaliśmy marksistami; być może na dwa różne sposoby, ale obaj. A to dlatego, że nie wierzymy w filozofię polityczną, która nie skupiałaby się na analizie kapitalizmu i jego przemian”. Słowa te odnoszą się do monumentalnego projektu Kapitalizmu i schizofrenii, w którym mowa o genealogii kapitalizmu, kluczowych mechanizmach jego działania i ich krytyce oraz o możliwych drogach wyjścia. I choć sam Negri znalazł się pod ogromnym wpływem tego dzieła (bez zrozumienia którego nie da się – naszym zdaniem – prawidłowo odczytać projektu, który ten ostatni współtworzył z Hardtem), to z pewnością myśl Deleuze’a i Guattariego jawi się większości marksistów jako fenomen z gruntu obcy. Proponujemy Wam podjęcie analizy Kapitalizmu i schizofrenii właśnie z perspektywy materializmu historycznego. Pragniemy zrozumieć, w jaki sposób dwaj francuscy myśliciele wykorzystali koncepcje Marksa oraz na ile ich własna propozycja pomocna jest dziś w zrozumieniu funkcjonowania kapitalizmu oraz przy analizie różnorodnych ruchów społecznych.
Wreszcie trzecia ścieżka, to ścieżka filozofii. Rozmach projektu Deleuze’a nie ma chyba, we współczesnej filozofii, równego sobie. Nie tylko obejmuje on wspomniane już obszary sztuki (obok literatury: malarstwa, muzyki i kina) oraz społeczeństwa (obok kapitalizmu: teoria państwa, antropologia tzw. ludów pierwotnych, a także włączenie tego, co nie-ludzkie), ale również etykę, epistemologię, filozofię nauki, a wreszcie ontologię i filozofię przyrody. Wszystkie je łączy jednak, jak się wydaje, rozumienie filozofii jako pracy w pojęciach, pracy w samej strukturze naszego myślenia o świecie (czy może lepiej: myślenia ze światem). Pragniemy rozważyć wspólnie z Wami, w jaki sposób Deleuze zrekonceptualizował poszczególne obszary filozofii i jaką dalszą pracę w pojęciach umożliwił. Interesuje nas tu nie tylko samo deleuziańskie rozumienie myślenia (noologia), ale również jego wewnętrzny – a nie zewnętrzny! – związek z rzeczywistością (ontologia).
Ścieżka artystyczna, ścieżka rewolucyjna i ścieżka analityczna. Jak powiedzą Deleuze i Guattari w trakcie wywiadu udzielonego w 1972 roku: „Schizoanaliza ma tylko jeden cel: żeby maszyna rewolucyjna, maszyna artystyczna i maszyna analityczna zaczęły się ze sobą zazębiać”.
Zgłoszenia prosimy przesyłać na adres: wiekdeleuzjanski@gmail.com
Powinny składać się one z abstraktu długości 300-500 słów (zawierającego również trzy słowa kluczowe) oraz biogramu długiego na około 100 słów.
Termin nadsyłania zgłoszeń: 31 marca 2017 roku.
Termin przesłania informacji zwrotnej o przyjęciu na konferencję: 15 kwietnia 2017 roku.
Nie przewidujemy żadnej opłaty konferencyjnej.
Organizatorzy:
– Doktoranckie Naukowe Koło Filozofii Współczesnej
– Koło Młodej Literatury „Feerie”
– Machina Myśli
– Wydawnictwo Eperons-Ostrogi
– Instytut Filozofii UW
– Instytut Literatury Polskiej UW